[ekrem]

Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi’nin heryerde söylendiği gibi gerçekten böyle bir fetvası var mı?

“Benim elimden gelse Türkleri Arap yaparım, diğer müslümanları da. Bunların vaktiyle Araplaşmadığına da çok eseflenirim. Arap dili, ne Türk diliyle ne de Çerkes diliyle  kıyas kabul etmeyecek derecede üstünlüğe sahip olduğundan, insanın, milliyetin küçüğüne sahip olup da onunla iftihar edeceğine büyüğüne sahip olarak onunla iftihar etmesi daha karlı ve makul olur.” (Yarın dergisi,  14 nisan 1930)

[Hak Mücadelesi]

Cevap: Evet, bu söz Şeyhul-İslam Mustafa Sabri'ye aittir.

Sözün izahını yapmamız gerekirse; Arapça Kur'an dili olup yapısıyla da tüm dillerden zengindir ve bu yönüyle üstünlüğe sahiptir. Araplar, kendi dilleri olması nedeniyle Arapça konuşurlar. Mustafa Sabri bu sözünde insanların, hatta Müslümanların da Arap olup Arapçayı konuşup anlamalarını kastetmiştir. Ayrıca burada Türklerin milliyetçilik duygularını eleştirmiştir. Zira Türklerdeki bu derin milliyetçilik sevgisi dinlerinin dahi önüne geçmiştir. Mustafa Sabri burada "Türk milliyetçiliği gibi basit bir şeyle övüneceklerine Arap olup, Kur'an dilini anlama yetisine sahip olsalardı da bununla övünselerdi keşke" demek istemiştir.

[ekrem]

"milliyetin küçüğüne sahip olup da onunla iftihar edeceğine büyüğüne sahip olarak onunla iftihar etmesi daha karlı ve makul olur.”
İstersen yeryüzündeki en asil en güçlü millet ol övünmek yine yanlış yine yanlış. Türk olmak marifetmi? Arap olmak marifet mi? Bence Türklerdeki bu milliyetçilik hastalığı çok daha güzel bir şekilde açıklanabilirdi. (-ki Mustafa Sabri Efendide bunu yapabilecek ilme sahiptir birkaç yazısını okumuştum).
"Hepiniz Adem'in çocuklarısınız, Adem ise topraktandır. Arabın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arap üzerine üstünlüğü olmadığı gibi..." diyor Hz Muhammed (s.a.v). Milliyetin büyüğü ya da milliyetin küçüğü diye bir kavram yoktur. Araplar "Arapçayı biliyorlar-konuşuyorlar" diye hiçbir açıdan farklı değiller. Mustafa Sabri Efendi'nin anlatmak istediği güzel birşey, iyi bir noktaya değinmek istemiş ama hem yanlış bir yol izlemiş ve hem de yanlış kelimeler seçmiş.
Neyse ki izah yapılınca sözün gerçek manasını anladım. Allah razı oslun